De rol van de CISO
De zorgsector maakt in toenemende mate gebruik van digitale technologieën om zorg toegankelijker en efficiënter te maken. Dit brengt echter ook aanzienlijke risico’s met zich mee, vooral op het gebied van cybersecurity. Digitale weerbaarheid gaat verder dan alleen technische maatregelen; het draait om risicomanagement, preventie en het vermogen om snel te herstellen na een cyberaanval.
Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is een sterke informatiebeveiligingsstructuur nodig. Hierin speelt de Chief Information Security Officer (CISO) een cruciale rol. De CISO zorgt ervoor dat informatiebeveiliging niet alleen een IT-aangelegenheid is, maar een integraal onderdeel van de bredere strategische doelstellingen van de organisatie.
Waarom de Zorgsector een CISO Nodig Heeft
De CISO heeft een sleutelrol in het versterken van digitale weerbaarheid en het voldoen aan wet- en regelgeving zoals de NIS2-richtlijn en NEN 7510. De zorgsector is een primair doelwit voor cybercriminelen vanwege de grote hoeveelheid gevoelige gegevens en de vaak complexe IT-infrastructuur. Een goed functionerende CISO draagt bij aan:
- Strategisch Risicomanagement
- Identificeren en prioriteren van risico’s op basis van impact en waarschijnlijkheid.
- Beheer van externe risico’s, zoals kwetsbaarheden bij ICT-leveranciers en dataverwerking door externe partijen.
- Toezien op de naleving van normen zoals ISO 27001 en NEN 7510.
- Continuïteit en Crisismanagement
- Ontwikkelen van een incidentresponsplan om snel en effectief te reageren op cyberincidenten.
- Regelmatig testen van noodprocedures via cybercrisisoefeningen.
- Implementeren van een robuust back-up- en herstelbeleid om gegevensverlies te minimaliseren.
- Bewustwording en Cultuurverandering
- Trainen van medewerkers in cybersecurityrisico’s zoals phishing en social engineering.
- Bevorderen van een meldcultuur, zodat verdachte activiteiten vroegtijdig worden gesignaleerd.
- Creëren van een digitale veiligheidscultuur waarin beveiliging integraal onderdeel is van de dagelijkse werkprocessen.
- Technische Beveiligingsmaatregelen
- Toepassen van multi-factor authenticatie (MFA) en streng toegangsbeheer.
- Implementeren van encryptie voor veilige opslag en verzending van medische gegevens.
- Segmenteren van netwerken om de impact van een aanval te beperken.
Digitale Weerbaarheid en Risicomanagement
Digitale weerbaarheid in de zorg vereist een structurele benadering van risicomanagement. Dit betekent dat organisaties continu hun dreigingslandschap in kaart brengen en proactieve maatregelen nemen om cyberrisico’s te minimaliseren.
Belangrijke pijlers van risicomanagement in de zorg:
- Proactieve Dreigingsanalyse
- Voortdurende monitoring van cyberdreigingen en kwetsbaarheden.
- Samenwerking met sectorbrede cybersecurity-experts zoals Z-CERT.
- Gebruikmaken van penetratietesten en red teaming om kwetsbaarheden bloot te leggen.
- Naleving van Wetgeving en Normen
- NIS2-richtlijn: Europese regelgeving die zorginstellingen verplicht om cybersecuritymaatregelen te treffen en ernstige incidenten binnen 24 uur te melden.
- NEN 7510: Specifiek ontwikkeld voor informatiebeveiliging in de zorg en een belangrijke standaard om gegevensbescherming te waarborgen.
- AVG: Eisen aan gegevensverwerking en privacybescherming, inclusief verplichtingen rondom datalekken en transparantie.
- Ketenbeveiliging
- Samenwerking tussen zorginstellingen, leveranciers en toezichthouders om de hele zorgketen te beveiligen.
- In kaart brengen van risico’s bij externe partijen die toegang hebben tot systemen en gevoelige gegevens.
- Gebruikmaken van contractuele afspraken en audits om te zorgen voor naleving van beveiligingsstandaarden bij alle betrokken partijen.
Lange Termijn Strategie
Om de digitale weerbaarheid op lange termijn te versterken, is een samenhangende strategie nodig die zich richt op preventie, detectie en respons. Bestuurders moeten investeren in een structurele aanpak waarbij informatiebeveiliging niet wordt gezien als een eenmalige investering, maar als een continu proces.
Actiepunten voor een robuuste cybersecurity-strategie:
✅ Voorkomen
- Regelmatige cybersecuritytrainingen voor alle medewerkers.
- Up-to-date houden van systemen en software om kwetsbaarheden te minimaliseren.
- Toepassen van Zero Trust-principes: standaard geen toegang tenzij expliciet toegestaan.
✅ Detecteren
- Continue monitoring van netwerken en systemen op verdachte activiteiten.
- Inzetten van Security Information and Event Management (SIEM) systemen voor real-time dreigingsdetectie.
- Regelmatig uitvoeren van beveiligingsaudits en penetratietests.
✅ Reageren
- Implementeren van een helder incidentresponsplan.
- Snelle isolatie van aangetaste systemen om schade te beperken.
- Samenwerken met cybersecurity-instanties en toezichthouders voor coördinatie bij grote incidenten.
Kom in actie!
Digitale weerbaarheid in de zorgsector is geen luxe, maar een noodzaak. De complexiteit van cyberdreigingen vereist een proactieve benadering waarbij risicomanagement, bewustwording en technische maatregelen hand in hand gaan. De CISO speelt hierin een onmisbare rol door strategisch beleid te ontwikkelen en de organisatie voor te bereiden op de steeds veranderende dreigingen.
Bestuurders moeten digitale veiligheid niet enkel als een verplichting zien om te voldoen aan wetgeving zoals de NIS2-richtlijn en NEN 7510, maar als een investering in de continuïteit en betrouwbaarheid van de zorg. Door cybersecurity te verankeren in de organisatiecultuur en langdurige strategieën te ontwikkelen, kan de zorgsector niet alleen incidenten voorkomen, maar ook veerkrachtig reageren op digitale dreigingen.
De tijd om in actie te komen is nu. Een sterk cybersecuritybeleid, geleid door een competente CISO, kan het verschil maken tussen een veilige digitale toekomst of een organisatie die kwetsbaar blijft voor cyberaanvallen.